Ik was bijna dertien en zat net in de eerste klas van het gymnasium. Dat betekende dat ik huiswerk moest maken, een totaal nieuwe ervaring waar ik het nog al eens moeilijk mee had. Zo ook deze avond. Mijn ouders zouden naar een concert en verlieten het pand pas na mijn belofte toch echt dat huiswerk naar behoren te doen. En dat beloofde ik aarzelend want wist ook dat Bonanza op de de tv kwam. Conflicterende belangen dus.
Wij woonden op de tweede verdieping van het grote huis waar mijn grootouders al sinds de eind dertiger jaren woonden met hun gezin en met vele andere bewoners die er een kamer huurden. Al of niet met pension. Mijn grootvader overleed in 1953 waardoor mijn oma zorgde voor het huis en de huurders. Ze moest wel want sociale voorzieningen ontbraken en de AOW kwam pas in 1956.
In 1957 besloten mijn ouders op de vrij gekomen tweede verdieping te gaan wonen. Voor mijn oma een uitkomst want door haar lichamelijke situatie kon ze niet meer voor de huurders zorgen en had ook zelf hulp nodig.
Wij hadden geen tv maar oma wel! Ze kreeg hem cadeau van haar kinderen toen ze 65 werd en dat was, samen met die AOW, een heel bijzonder cadeau. Het was in die tijd niet vanzelfsprekend om televisie te hebben en voor oma was het een geschenk omdat ze weinig meer buiten kwam. Wij keken dus bij oma. Niet altijd even leuk want ze hield er stringente regels op na. Zo waren de programma’s van de KRO streng verboden, zelfs de kinderprogramma’s! Een belijdende Protestant wilde nu eenmaal niets met de Roomsen te maken hebben…
Op 22 november 1963 raffelde ik dat huiswerk af en vertrok ik naar beneden om oma een kopje koffie te brengen en om heel voorzichtig in de week te leggen of ik straks naar Bonanza zou mogen kijken. Dat lag gevoelig want ook Bonanza werd uitgezonden door de KRO.
Maar het liep anders.
Ik trof oma in verbijstering voor de televisie aan wat een grote indruk op me maakte omdat ik haar zo nog nooit had gezien. En zonder er omheen te draaien stamelde ze dat President Kennedy net was neer geschoten! Eigenlijk wisten we niet of we het wel moesten geloven, het leek te bizar om waar te zijn.
Er kwamen voortdurend ingelaste nieuwsuitzendingen die het verhaal vertelden van de open limousine waarin John F. Kennedy en zijn vrouw Jacky door Dallas reden. De schutter zou vanuit een flatgebouw op hem hebben geschoten waarna hij met vliegende vaart in diezelfde limousine naar het ziekenhuis werd vervoerd om daar een paar uur later te overlijden. De wereld was in shock.
Gezien de beperkte mogelijkheden zullen de filmpjes vast niet dezelfde avond al op de tv zijn geweest. Toch staan ze op mijn netvlies gegrift. Dat stralende lachende paar, die jonge president met zijn prachtige vrouw in haar roze pakje die zich over haar neergeschoten man boog – het was niet te bevatten.
We hadden de Cubacrisis achter de rug, Chroetsjov had net mijn zijn schoen op tafel geslagen, Kennedy had de legendarische woorden “Ich bin ein Berliner” gesproken na de bouw van de Berlijnse Muur, de wereldvrede leek binnenhandbereik.
Wat wisten we toen van een dreigende oorlog in Vietnam? Of van de dreiging in het Midden Oosten?
John Kennedy sprak met zijn bijzondere familie en met al zijn glamour tot de verbeelding waardoor de schok van de moord op hem des te groter was.
De indrukwekkende begrafenis met de wagen met de kist er op, het paard met de de laarzen met de tenen naar achteren in de stijgbeugels en zijn saluerende zoontje vergeet ik nooit.
De wereld stond stil en ik weet nog dat ik nergens anders meer aan kon denken.
Nu zijn we 50 jaar later en lijkt de wereldvrede verder dan ooit.
Er woedt al vijf jaar een vreselijke oorlog in Syrië, in Parijs zijn 130 mensen vermoord, voetbalstadions worden ontruimd en in Brussel ligt het openbaar vervoer stil en zijn alle scholen gesloten i.v.m. ernstige terreurdreiging – de oogst van de afgelopen week.
We maken alles bijna ‘life’ mee, Twitter is sneller dan de tv ooit kan worden en brengt de beelden vrijwel op het moment dat ze gebeuren, niet te vergelijken met de vaak nog zwart-wit beelden in 1963. In alle actualiteitenrubrieken zitten direct of minder direct betrokkenen, terreurdeskundigen, burgemeesters en ministers.
Toch is er weinig dat zoveel indruk op me heeft gemaakt als de dag van de moord op Kennedy.
Misschien omdat ik een puber was?
Misschien omdat ik mijn oma nog zo nooit ontredderd had gezien?
Misschien omdat ik voor het eerst werd geconfronteerd met iets onomkeerbaars?
Of misschien omdat ik me toen al realiseerde dat die wereldvrede er nooit zou gaan komen…
Mooi blog Liesbeth.
En nee, ook ik denk niet dat die wereldvrede er ooit zal komen..
Deze enorme gebeurtenis staat ook in mijn geheugen gegrift.
Naoorlogse generatie die toen pas kwam kijken en alle ellende van horen zeggen had. En toen opeens was de dreiging, na Cuba, wel heel erg dichtbij. Wisten wij veel wat er allemaal ging komen en dat we daar via de media met de neus bovenop zouden zitten. Men zegt nu dat we de onbevangenheid zijn verloren, dat voelde in 1963 ook zo en dat zou zich nog vele malen herhalen. Ik vrees dat het blijft.
Ja, dat verliezen van die onbevangenheid voelde ik toen ook zo! Bovendien zaten we midden in de Koude Oorlog. Niet te vergelijken met de huidige gebeurtenissen maar juist omdat je weinig wist ook heel angstaanjagend.
Ik was acht jaar, had na lang zeuren toestemming om op te blijven. Ik zat “klaar” voor Bonanza. Gek of niet gek, maar ik kan nog mijn verontwaardiging naar boven halen, toen ik vernam dat die avond Bonanza niet werd uitgezonden.